علت پرانتزی شدن پا در بزرگسالان و راه‌های درمان آن
علت پرانتزی شدن پا در بزرگسالان و راه‌های درمان آن
تیم محتوای ایران نوبت
علت پرانتزی شدن پا در بزرگسالان چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟ در این مقاله، به بررسی دلایل این مشکل و راهکارهای موثر برای اصلاح آن خواهیم پرداخت.
علل اصلی پرانتزی شدن پا در بزرگسالان
پرانتزی شدن پا (Genu Varum) در بزرگسالان ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. در اینجا برخی از علل این عارضه را بررسی می کنیم:
مشکلات ژنتیکی و ارثی: یکی از عوامل مهم در پرانتزی شدن پا در بزرگسالان، وراثت است. برخی افراد به صورت ارثی استخوان‌های پاهای خود را به شکلی در می‌آورند که باعث پرانتزی شدن می‌شود.
آرتروز مفاصل زانو: در آرتروز، غضروف‌های مفصل زانو تخریب می‌شوند و ممکن است فشار غیرطبیعی روی مفصل وارد شود. این تغییرات باعث تغییر در وضعیت زانو و در نتیجه پرانتزی شدن پاها می‌شود.
اختلالات متابولیکی و تغذیه‌ای: کمبود ویتامین D و کلسیم می‌تواند موجب نرمی استخوان‌ها (راشی تایسم) شود که به تدریج به پرانتزی شدن پاها منجر می‌شود. این مشکل بیشتر در کودکان دیده می‌شود، اما ممکن است در بزرگسالان نیز با تغذیه نامناسب یا بیماری‌های متابولیک مانند نارسایی کلیه‌ها رخ دهد.
اختلالات رشد و تکامل: مشکلاتی که در دوران کودکی در رشد استخوان‌ها و مفاصل به وجود می‌آید، ممکن است در دوران بزرگسالی ادامه پیدا کند. این مشکلات معمولاً به دلیل رشد غیرطبیعی استخوان‌ها، به ویژه در زانوها و پاها ایجاد می‌شود.
اضافه وزن و چاقی: اضافه وزن بیش از حد، فشار زیادی را به مفاصل زانو وارد می‌آورد و می‌تواند باعث تغییرات ساختاری در آن‌ها و در نتیجه پرانتزی شدن پاها شود.
ضربه‌ها و آسیب‌ها: آسیب‌ها و شکستگی‌هایی که در ناحیه زانو، ساق پا یا ران رخ می‌دهد، ممکن است باعث تغییرات دائمی در ساختار مفصل شوند. این تغییرات می‌توانند به پرانتزی شدن پاها منجر شوند.
اختلالات ساختاری استخوان‌ها: برخی از اختلالات استخوانی مانند بیماری پاژه، که موجب رشد غیرطبیعی استخوان‌ها می‌شود، می‌تواند به پرانتزی شدن پاها در بزرگسالان منجر شود.
نشانه‌ها و علائم پرانتزی شدن پا
ظاهر پاها
مهم‌ترین علامت پرانتزی شدن پا، جدایی غیرطبیعی زانوها است که در حالی که فرد ایستاده، پای او به سمت خارج منحرف می‌شود و فاصله بین زانوها زیادتر از حد معمول می‌شود.
وقتی که فرد پاهای خود را کنار هم قرار می‌دهد، فاصله بین زانوها قابل مشاهده خواهد بود.
درد و ناراحتی
ممکن است فرد درد یا عدم راحتی در ناحیه زانوها یا مفاصل پایین بدن احساس کند.
درد ممکن است در ناحیه مفصل زانو، ساق پا یا حتی در ناحیه کمر نیز ظاهر شود، زیرا نحوه توزیع فشار در بدن به دلیل پرانتزی شدن پا تغییر می‌کند.
اختلالات در راه رفتن
افراد مبتلا به پرانتزی شدن پا ممکن است مشکل در راه رفتن یا تعادل داشته باشند.
تغییر در نحوه قرارگیری پاها ممکن است باعث ایجاد مشکل در هماهنگی قدم‌ها و افزایش احتمال افتادن شود.
خستگی سریع‌تر از حد معمول
افراد مبتلا به پرانتزی شدن پا به دلیل تغییر در نحوه استفاده از مفاصل و عضلات پا، ممکن است احساس خستگی زودهنگام کنند.
زانوهای دردناک
در موارد شدیدتر، تغییرات ساختاری در زانو ممکن است به بروز التهاب و درد مزمن در زانو منجر شود.
ساییدگی یا آرتروز زانو
به دلیل توزیع نادرست فشار بر مفصل زانو، افراد مبتلا به پرانتزی شدن پا ممکن است به آرتروز زانو دچار شوند که باعث بروز علائمی چون درد و محدودیت حرکتی می‌شود.
تغییر در شکل پاها
در برخی موارد، پاها به طور چشمگیری پرانتزی به نظر می‌رسند که ممکن است به تدریج در کودکان و بزرگسالان نمایان شود.
راه‌های تشخیص
تشخیص این عارضه در بزرگسالان از طریق مجموعه‌ای از روش‌ها و آزمایش‌ها صورت می‌گیرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های تشخیص این وضعیت اشاره می‌کنیم:
معاینه بالینی
پزشک معمولاً اولین تشخیص را از طریق معاینه بالینی و مشاهده وضعیت پاها انجام می‌دهد. در این مرحله، پزشک از فرد می‌خواهد تا ایستاده و راسته باشد و سپس بررسی می‌کند که آیا در زمانی که پاها در کنار هم قرار دارند، فاصله‌ای بین زانوها وجود دارد یا نه.
ممکن است پزشک در حالت‌های مختلفی مانند ایستاده، راه رفتن، یا نشسته پاها را بررسی کند.
تصویربرداری رادیولوژیک (X-ray)
یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص پرانتزی شدن پا، تصویربرداری با اشعه ایکس است. در این آزمایش، پزشک می‌تواند از زوایای مختلف تصاویر رادیولوژی تهیه کند تا میزان انحراف در مفصل زانو و استخوان‌های ساق پا را ارزیابی کند. این تصاویر می‌توانند تغییرات ساختاری در مفاصل و استخوان‌ها را به نمایش بگذارند و مشخص کنند که آیا پرانتزی شدن پا ناشی از مشکلات مفصلی مانند آرتروز است یا نه. همچنین، تهیه عکس زانوی کج از طریق رادیولوژی می‌تواند تصویر روشنی از میزان انحراف و مشکلات ساختاری موجود در زانو ارائه دهد، که به پزشک کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کند.
آزمایشات استاتیکی
در این روش، پزشک با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری و در شرایط خاص (مثلاً ایستاده یا در حال راه رفتن)، زاویه انحراف در زانو را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا شدت انحراف پاها را مشخص کند.
اسکن‌های پیشرفته مثل CT Scan یا MRI
در مواردی که نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق‌تر باشد، ممکن است از اسکن‌های سی‌تی (CT Scan) یا MRI استفاده شود. این اسکن‌ها می‌توانند جزئیات دقیق‌تری از ساختار داخلی مفاصل و استخوان‌ها فراهم کنند و مشکلاتی مانند آسیب به غضروف‌ها یا تغییرات استخوانی را شناسایی کنند.
آزمون‌های فیزیکی برای ارزیابی تعادل و راه رفتن
پزشک ممکن است آزمون‌های فیزیکی مختلفی را انجام دهد تا ارزیابی کند که چگونه وضعیت پاها بر تعادل و حرکت فرد تأثیر می‌گذارد. این آزمایش‌ها می‌توانند شامل ارزیابی راه رفتن، عملکرد عضلات، یا تغییر در الگوی قدم‌زدن باشند.
آزمایشات و بررسی‌های بیومکانیکی
اگر پرانتزی شدن پا باعث بروز مشکلات در سایر بخش‌های بدن شود، ممکن است آزمایش‌های بیومکانیکی برای ارزیابی توزیع فشار بدن و تأثیر آن بر دیگر مفاصل (مثل کمر یا لگن) انجام گیرد.
روش های درمان پای پرانتزی
درمان‌های غیرجراحی
فیزیوتراپی: تقویت عضلات زانو و پا برای کاهش فشار.
بریس یا اسپلینت: حمایت از زانو برای اصلاح وضعیت.
کفی‌های طبی: تنظیم فشار در پاها.
مدیریت وزن: کاهش فشار روی مفاصل زانو.
درمان‌های دارویی
داروهای ضد التهاب (مثل ایبوپروفن) برای کاهش درد و التهاب.
جراحی
استئوتومی: اصلاح زاویه استخوان‌ها برای تنظیم وضعیت زانو.
آرتروپلاستی زانو: تعویض مفصل زانو در موارد آرتروز پیشرفته.
درمان‌های مکمل
طب سوزنی و ماساژ درمانی
ورزش‌های مفید
تمرینات تقویتی عضلات چهارسر ران و همسترینگ برای تقویت زانو و کاهش فشار روی مفصل.
ورزش‌های کششی برای افزایش انعطاف‌پذیری و جلوگیری از کوتاهی عضلات.
تمرینات تعادلی مانند ایستادن روی یک پا برای تقویت عضلات پشتیبان زانو.
تمرینات هوازی مانند دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی برای تقویت عمومی بدن و حفظ وزن مناسب.
نتیجه گیری
پرانتزی شدن پا در بزرگسالان ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشکلات ژنتیکی، آرتروز زانو، کمبود ویتامین D، اضافه وزن یا آسیب‌های قبلی رخ دهد. این مشکل می‌تواند باعث درد، اختلال در حرکت و کاهش کیفیت زندگی شود.
درمان‌ها شامل فیزیوتراپی، استفاده از بریس و کفی‌های طبی، مدیریت وزن و تمرینات ورزشی تقویتی است. در موارد شدیدتر، جراحی‌هایی مانند استئوتومی یا تعویض مفصل زانو ضروری است. ورزش‌های تقویتی و کششی نیز در کاهش فشار روی مفاصل و بهبود وضعیت زانو مؤثر هستند.
مراجعه به متخصصان رادیولوژی مانند دکتر بهنام غیاثوند برای تشخیص دقیق‌تر با استفاده از تصویربرداری‌های پیشرفته می‌تواند در درمان بهتر این مشکل کمک‌کننده باشد. برای دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 0214466606 اقدام کنید.
