التهاب پستان یا ماستیت چیست و چرا اتفاق میافتد؟ اگر میخواهید بدانید این مشکل چگونه ایجاد میشود و چگونه میتوان آن را درمان کرد، ادامه مطلب را از دست ندهید.
التهاب پستان (ماستیت) چیست و چگونه بروز میکند؟
التهاب پستان یا ماستیت یک بیماری التهابی در بافت پستان است که معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد میشود. این مشکل بیشتر در زنان شیرده (بهخصوص در هفتههای اول پس از زایمان) دیده میشود، اما در زنان غیرشیرده و حتی در مردان نیز ممکن است رخ دهد. اما این عارضه چگونه بروز میکند؟
این عارضه معمولاً زمانی ایجاد میشود که باکتریها (اغلب استافیلوکوک اورئوس) از طریق ترکهای کوچک در پوست یا نوک پستان وارد مجاری شیری یا بافت پستان شوند. شرایطی که مسیر را برای بروز التهاب فراهم میکند عبارتند از:
شیردهی
تخلیهنشدن کامل شیر از پستان
مسدود شدن مجاری شیری
زخم یا ترکخوردگی نوک سینه که ورود باکتری را آسان میکند
عوامل غیر مرتبط با شیردهی
ضربه یا آسیب به پستان
استفاده از لباسهای تنگ که جریان خون و تخلیه مایعات را محدود میکند
ضعف سیستم ایمنی
علائم و نشانههای هشداردهنده
علائم اولیه
درد یا حساسیت موضعی در بخشی از پستان
گرمی و قرمزی پوست در ناحیه مبتلا
تورم یا سفتی بافت پستان
احساس سنگینی یا فشار در پستان
ایجاد یک ناحیه مثل توده که ممکن است سفت یا حساس باشد
علائم سیستمیک (عمومی)
تب (معمولاً بالای 38 درجه سانتیگراد)
لرز و احساس ناخوشی عمومی
خستگی شدید
درد بدن مشابه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
علائم هشداردهنده که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند
تب بالا و مداوم (بیش از 38.5 درجه و بیش از 24 ساعت)
افزایش سریع قرمزی یا تورم
درد شدید که بهبود نمییابد
ترشح چرکی یا خونی از نوک پستان
ایجاد ناحیهای با نرمی و پر از مایع (احتمال آبسه)
بروز علائم در هر فرد غیرشیرده (زیرا ممکن است نشانه توده یا بیماری جدیتری باشد)
تفاوت ماستیت با تودههای مشکوک یا سرطان پستان
همانطور که گفته شد این عارضه یک التهاب اغلب عفونی در بافت پستان است که معمولاً بهصورت ناگهانی بروز میکند و با درد، قرمزی، گرمی، تورم و گاهی تب همراه است و اغلب به درمان آنتیبیوتیکی و تخلیه شیر بهسرعت پاسخ میدهد. در مقابل، تودههای مشکوک یا سرطان پستان معمولاً سیر آهستهتری دارند، در مراحل اولیه اغلب بدون درد هستند، با تب همراه نیستند و ممکن است باعث تغییرات پوستی یا ترشح غیرطبیعی (گاهی خونی) شوند. برخلاف ماستیت، این تودهها با درمان دارویی ساده بهبود نمییابند و نیاز به بررسیهای تکمیلی مانند ماموگرافی، سونوگرافی و بیوپسی دارند. در صورتی که علائم ماستیت پس از ۷ تا ۱۰ روز درمان مناسب بهبود نیافت یا تودهای باقی ماند، باید احتمال سرطان، بهویژه سرطان التهابی پستان، جدی در نظر گرفته شود.
نقش روشهای تصویربرداری در تشخیص دقیق
روشهای تصویربرداری نقش مهمی در تشخیص دقیق ماستیت دارند، بهویژه زمانی که علائم بالینی با تودههای پستانی یا سرطان اشتباه گرفته شود یا پاسخ به درمان مناسب حاصل نشود. سونوگرافی پستان اولین انتخاب است، زیرا میتواند نواحی التهاب، تجمع مایع یا آبسه را شناسایی کند و ویژگیهای توده احتمالی را بررسی نماید. در زنان جوان و شیرده، سونوگرافی به دلیل عدم استفاده از اشعه و قابلیت تمایز بین ضایعات کیستیک و جامد ارجح است. ماموگرافی بیشتر در زنان بالای ۴۰ سال یا در موارد مشکوک به بدخیمی استفاده میشود و میتواند تغییرات ساختاری، کلسیفیکاسیونها یا تودههای غیرقابل لمس را نشان دهد. در موارد پیچیده یا مشکوک، MRI پستان با دقت بالا، ارزیابی گستردهتری ارائه میدهد و به تمایز ماستیت از سرطان التهابی کمک میکند. اگر بیمار علائم ماستیت داشته باشد ولی با درمانهای دارویی بهبود پیدا نکند یا در تصویربرداری (مثل سونوگرافی یا ماموگرافی) ضایعهای غیرمعمول دیده شود، ممکن است پزشک از بیوپسی (و در موارد خاص وکیوم بیوپسی پستان) برای رد سرطان التهابی پستان استفاده کند.
پیشگیری و مراقبتهای پس از درمان
پیشگیری
برای کاهش احتمال ابتلا به این عارضه، رعایت نکات زیر اهمیت زیادی دارد:
تخلیه کامل پستان در دوران شیردهی
شیردهی منظم و کامل از هر دو پستان
تغییر پوزیشن نوزاد برای کمک به تخلیه یکنواخت شیر
رسیدگی به ترک یا زخم نوک پستان
استفاده از کرمهای مرطوبکننده مجاز برای شیردهی
اجتناب از شستوشوی بیشازحد که باعث خشکی پوست میشود
پوشیدن لباس و سوتین مناسب
انتخاب سوتین با اندازه مناسب که فشار بیش از حد وارد نکند
حفظ بهداشت و شستوشوی دستها قبل از شیردهی
کاهش عوامل استرسزا و خواب کافی برای تقویت سیستم ایمنی
مراقبتهای پس از درمان
پس از بهبود علائم، رعایت این موارد به جلوگیری از عود کمک میکند:
ادامه شیردهی یا تخلیه شیر با پمپ، حتی در طول درمان (مگر با توصیه پزشک قطع شود)
مصرف کامل دوره آنتیبیوتیک تجویزشده
استفاده از کمپرس گرم قبل از شیردهی برای بهبود جریان شیر
ماساژ ملایم پستان در جهت نوک سینه هنگام شیردهی یا دوشیدن
بررسی دورهای پستانها و مراجعه به پزشک در صورت بروز مجدد علائم
در موارد التهاب مزمن یا مکرر، بررسی تصویربرداری و در صورت نیاز بیوپسی برای رد سایر بیماریها
کلام پایانی
ماستیت اگرچه معمولاً یک عارضه خوشخیم و قابل درمان است، اما میتواند برای فرد آزاردهنده و در موارد نادر نشانهای از بیماریهای جدیتر مانند سرطان التهابی پستان باشد. تشخیص سریع، درمان بهموقع و پیگیری دقیق، نقش کلیدی در پیشگیری از عوارضی مانند آبسه یا عود بیماری دارند. رعایت اصول پیشگیری، توجه به علائم هشداردهنده و استفاده از روشهای تصویربرداری و نمونهبرداری در موارد ضروری، باعث میشود روند درمان کوتاهتر و موفقیتآمیزتر باشد. آگاهی و همکاری بیمار با تیم درمانی، بهترین ابزار برای حفظ سلامت پستانهاست. در این مسیر، بهرهگیری از مراکز مجهز به تجهیزات پیشرفته مانند مرکز سونوگرافی و رادیولوژی اکباتان میتواند در تشخیص دقیق و اطمینان از سلامت نقش بسیار مهمی ایفا کند. برای گرفتن مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 02144666066 اقدام فرمایید.