رحم دو شاخ | از تشخیص تا درمان

رحم دو شاخ چیست؟

رحم دو شاخ یا Bicornuate uterus نوعی اختلال مادرزادی در قسمت رحم است که به دلیل شکل نگرفتن کامل دو مجرای مولری یا لوله های رحم، ایجاد می شود. در واقع این حفره در رحم های نرمال به شکل گلابی برعکس می باشد ولی به دلیل وجود این اختلال شکلی شبیه به قلب می گیرد که به آن رحم قلبی هم می گویند.
درمورد فیبروم رحم هم بدانید

انواع رحم دو شاخ

این بیماری می تواند در زمان بارداری مشکلاتی ایجاد کند، برای رشد بهتر جنین در رحم، حفره آن به صورت حفره توخالی و گلابی شکل است که در دوران بارداری منبسط می شود ولی در این نوع ناهنجاری بالای رحم با یک بافت از هم جدا می شود و با توجه به شدت این اختلال و شدت جدایی این بافت در دورادن بارداری ممکن است نتواند به طور کامل این حفره منبسط شود. این ناهنجاری با توجه به شدت و میزان آن به دو دسته شناخته می شود:

رحم دو شاخ جزئی

در این نوع از بیماری میزان جدایی دو مجرا جزئی است و با اینکه این حفره به صورت قلبی شکل است ولی فرورفتگی آن شدت کمی دارد.

رحم دو شاخ کامل

در این نوع از اختلال فرورفتگی در بالای رحم افراد شدید است و جدایی بسیار بیشتر است.

دلایل ایجاد رحم قلبی

همانطور که پیش تر گفته شد این بیماری نوعی اختلال مادرزادی است و در هفته های 10 تا 20 بارداری مادر، رحم جنین در حال رشد است و در طول این فرآیند دو مجرای مولر باهم ادغام شده و یک حفره رحمی را ایجاد می کنند ولی در این اختلال این دو مجرا به صورت کامل باهم ترکیب نمی شوند و به صورت قلب می شوند. اما باید بدانید دلیل ایجاد این اتفاق ارثی نیست که از مادر خود به ارث ببرید.

علائم رحم قلبی

افراد بسیاری هستند که با وجود داشتن این اختلال از آن بی خبر هستند چون این بیماری معمولا علائمی ندارد و تا زمان سقط های مکرر یا زمان انجام تصویربرداری برای درمان های دیگر ممکن است از آن آگاه نشوند. به صورت کلی برخی از علائمی که ممکن است با وجود این ناهنجاری تجریه کنید احتمال دارد شامل:

سقط مکرر (معمولا بیش از سه بار).
خونریزی
قاعدگی دردناک
مقاربت دردناک (dyspareunia).
درد لگن
اگر می خوهید درباره سندروم پیش از قاعدگی هم بدانید می توانید مقاله PMS را مطالعه کنید.

عوارض رحم قلبی

رحم قلبی معمولا نگران کننده نیست اما ممکن است باعث ناباروری شود و یا افرادی که با وجود این اختلال باردار می شوند ممکن است خطر سقط و یا زایمان زودرس را افزایش دهد. همچنین این بیماری ممکن است در برخی افراد ناهنجاری های کلیوی و یا قرار گیری غیرطبیعی جنین درون رحم را به همراه داشته باشد.

Bicornuate Uterus چه تاثیری در بارداری خواهد داشت؟

رحم قلبی تاثیری بر بارداری ندارد ولی خطرات زیر با وجود این ناهنجاری افزایش می یابد:
سقط جنین
زایمان زودرس و زایمان زودرس
کمبود وزن در هنگام تولد به دلیل نداشتن فضای کافی برای رشد
خونریزی واژن
در هنگام زایمان ممکن است موقعیت سر جنین به سمت پایین نباشد
احتمال زایمان سزارین افزایش می یابد
خونریزی پس از زایمان
جفت سرراهی یا سایر شرایط جفت
فشار خون بالا ناشی از بارداری
دهانه رحم ناتوان
این افراد باید تحت نظارت بیشتری باشند اما این به این معنا نیست که بارداری سالم و زایمان طبیعی نمی توانند داشته باشند.
اگر می خوهید درباره سونوگرافی بارداری بیشتر بدانید می توانید مقاله سونوگرافی بارداری را مطالعه کنید.

تشخیص رحم قلبی

زمانیکه به دلیل دوران قاعدگی دردناک یا سقط های مکرر به پزشک مراجعه کنید پس از معاینه اولیه برای تایید رحم احتمالا یکی از روش های تصویربرداری تشخیصی مانند سونوگرافی یا ام آر آی درخواست می شود و این ناهنجاری با آن ها قابل تشخیص هستند.

سونوگرافی (Sonography)

اولین روش تشخیصی برای این ناهنجاری سونوگرافی های معمول هستند که می توان رحم را با استفاده از امواج صوتی بررسی کرد و دو روش سونوگرافی معمول و سطحی و سونوگرافی واژینال هردو کاربردی هستند ولی گاهی ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق تر و دید بهتر درخواست روش های پیشرفته تری داشته باشد. سونوگرافی سه بعدی نیز از روش های مفید برای تشخیص این اختلال است.

هیستروسونوگرافی (Hysterosonography)

این روش هم نوعی سونوگرافی است و تفاوت آن با سونوگرافی معمول این است که در ابتدا مایعی مخصوص برای باز شدن چسبندگی داخل رحم و بررسی بهتر مشکلات داخل رحم، به آن تزریق می شود.

هیستروسالپنگوگرافی یا hysterosalpingography(HSG)

عکس رنگی رحم نوعی تصویربرداری تشخیصی است که با تزریق ماده کنتراست و استفاده از اشعه ایکس می توانند مشکلات لگنی مانند تشخیص رحم قلبی را بررسی کرد و تصاویری از حفره رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ را در حالیکه با رنگ مخصوصی پر شده اند تهیه کرد که به تشخیص مشکلاتی از جمله باروری، انسداد لوله های فالوپ و سایر مشکلات رحمی کمک بسیاری می کند.

ام آر آی (MRI)

این روش تصویربرداری تشخیصی که با استفاده از امواج و میدان مغناطیسی قوی انجام می شود می تواند تصاویر دقیق تر، با ابعاد و زوایای مختلف از رحم نشان دهد.

درمان Bicornuate Uterus

در اکثر موارد این بیماری نیازی به درمان با جراحی ندارد و در برخی موارد خاص ممکن است از طریق جراحی متروپلاستی درمان انجام شود که در این روش شکل و فرم رحم به شکل نرمال آن تغییر می دهند، و می توان آن را با روش کم تهاجمی به نام لاپاراسکوپی انجام داد و بافتی که باعث ایجاد این فرورفتگی و ناهنجاری شده است را برمی دارند.
توجه داشته باشید که باید حداقل سه ماه بعد از انجام جراحی متروپلاستی اقدام به بارداری کنید تا خطر پارگی رحم در طول زایمان کاهش یاید.

عوارض درمان ناهنجاری با جراحی

بعد از جراحی ممکن است برخی افراد عوارض زیر را تجربه کنند:
خونریزی
عفونت
چسبندگی رحم یا اسکار

سخن پایانی

در پایان این مطلب، توصیه می‌کنیم که در صورت داشتن هر گونه سوال یا نیاز به اطلاعات بیشتر، با پزشک معالج زنان مشاوره کنید. در صورت نیاز به انجام تست هاس تشخیصی از جمله سونوگرافی می توانید به مرکز سونوگرافی اکباتان به سرپرستی دکتر بهنام غیاثوند واقع در غرب تهران مراجعه نمایید.
منبع:
my.clevelandclinic